Podstawowe informacje o podatku VAT

Podatek VAT, inaczej podatek od wartości dodanej (value addend tax), zwany też podatkiem od towarów i usług, jest daniną, którego wartość doliczana jest do wartości netto transakcji kupna-sprzedaży. Podatkiem VAT jest obarczony konsument.

Przedsiębiorca natomiast, rozliczając podatek, płaci wysokość zależną od wartości netto sprzedaży. Ma prawo jednak odliczyć VAT, o ile wydatek powiązany z podatkiem ma związek z działalnością opodatkowaną. Podatek VAT jest więc:

• wielofazowy – VAT obciąża uczestników wszystkich kolejnych faz obrotu gospodarczego;
• jednokrotny – jest naliczany w kolejnych fazach od obrotu netto;
• przedmiotowo powszechny – objęte podatkiem są prawie wszystkie dostawy towarów i świadczone usługi;
• neutralny – nie wpływa na strukturę produkcji, dystrybucji oraz wymianę międzynarodową.

Podatek VAT został wprowadzony po raz pierwszy w 1954 roku we Francji, wkrótce zaczęło stosować go wiele państw UE. W Polsce pojawił się w 1993 roku. Obecnie regulowany jest ustawą z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.

Jak obliczyć podatek VAT? 

Podatek VAT można obliczyć za pomocą wzoru: cena netto x stawka VAT. Podatek VAT należny to podatek od sprzedaży, czyli kwota, która powstaje w związku z wystawieniem faktury VAT. Jego wartość podlega wpłacie do Urzędu Skarbowego. Podatek VAT naliczony to podatek od zakupu, czyli wartość, o jaką nabywca może obniżyć należny podatek VAT w deklaracji podatkowej. Obecne stawki podatku VAT wynoszą: 23% dla większości towarów i usług, 8% dla niektórych usług gastronomicznych i budowlano-remontowych, 5% dla m.in. produktów rolnych, owoców tropikalnych, produktów dla niemowląt, 0% dla wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów oraz ich eksportu. Jeśli nie jesteś pewny, jak policzyć VAT, może to zrobić za ciebie biuro rachunkowe. 
Zgodnie z art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług z podatku VAT zwolnieni są przedsiębiorcy działający w zakresie opieki lekarskiej, transportu sanitarnego, pielęgniarki, położne, dentyści oraz psychologowie, a także wszyscy, których dochód nie przekroczył progu 200 000 zł rocznie. Od 1 lipca 2020 roku weszły zmiany w niektórych stawkach oraz przepisach dotyczących VAT, głównie w zakresie sposobu jego rozliczania z US. Wszyscy podatnicy VAT są zobowiązani do złożenia nowego pliku JPK-VAT składającego się z części deklaracyjnej i ewidencyjnej. Terminy nie uległy zmianie. Deklarację należy złożyć do 25. dnia kolejnego miesiąca.